Picasso – Suite 347

Η Σουίτ 347 είναι το μεγαλύτερο σύνολο χαρακτικής του Πικάσο: που πραγματοποιήθηκε το 1968 στο σπίτι του στην Mougins στη Νότιο Γαλλία. Η μοναδική πλήρης στην έκθεση στο Τελλόγλειο προερχόταν από τη Bankaja της Valencia.

Η σημασία της Suite 347: Ένα τεράστιο έργο χαρακτικής που ολοκληρώθηκε με καταπληκτική ταχύτητα, μέσα επτά μήνες της σημαδιακής χρονιάς στην Ευρώπη, το 1968. Ένα πραγματικό tour de force του ζωγράφου, για την αντοχή και την σταθερότητα της εκτέλεσης. Ένα μάθημα δεξιοτεχνικής τεχνικής στη χαρακτική, για την τόλμη και την ευρηματικότητα του ζωγράφου. Συγκεφαλαιώνει όλη την προηγούμενη θεματολογία του, με αναφορές σε παλιότερα έργα του, αλλά και σε μεγάλους δασκάλους του παρελθόντος (Γκρέκο, Βελάσκεθ, Πουσέν, Γκόγια, Φούσλι, Ενγκρ, Ντελακρουά, Κουρμπέ, Μανέ κ.ά.). Ένα πραγματικό μάθημα ιστορίας της τέχνης με την οξυδέρκεια, τη διείσδυση, την ειρωνία ή την παιχνιδιάρικη διάθεση του εξαιρετικά προικισμένου 87χρονου δημιουργού που δεν σταματά ποτέ να εκπλήσσει και να προκαλεί.

Ο Πικάσο με τη ζωτικότητα, ενέργεια και φρενήρη δημιουργικότητα ξεπέρασε στην ταχύτητα όλους τους μεγάλους «μαστόρους» του παρελθόντος (Τιντορέτο, Ρούμπενς, Τιέπολο κ.ά.). Θέματα της σειράς: σκηνές από την μυθολογία, την αρχαιότητα, αμαζόνες, αρματοδρομίες, βουκολικές σκηνές, σκηνές τσίρκου, ο ζωγράφος και το μοντέλο του, το μυθιστόρημα Σελεστίνα, κ.ά. Στην έκθεση στο Τελλόγλειο η Σειρά 347 παρουσιάστηκε χρονολογικά σαν ημερολόγιο του καλλιτέχνη, συνεχίζοντας τα ημερολόγια που κρατούσε για την εικαστική του δημιουργία ώς το 1967.

Στη διαδοχή των έργων αποκαλύπτονται οι συνεχείς εναλλαγές στην τεχνική, στο στιλ, η τεράστια ποικιλία έκφρασης, ο διάλογος με το παρελθόν, οι αναφορές σε σύγχρονα γεγονότα, ταραχές στην Ισπανία, στη Γαλλία, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη που έμειναν στην ιστορία ως Μάης του ’68. Ο Πικάσο ζει αποτραβηγμένος στη Mougins στη Νότιο Γαλλία, με τη φροντίδα της γυναίκας του Ζακελίν και τη συντροφιά λίγων καλών φίλων, των τυπογράφων του Piero και Aldo Crommelynck, που μένουν δίπλα του. Έχει σχετικά μικρή επαφή με τον έξω κόσμο, διαβάζει τις λίγες Γαλλικές εφημερίδες που τυπώνονται στη δύσκολη αυτή εποχή και βλέπει τηλεόραση που και αυτή στην Γαλλία υπολειτουργεί: παρακολουθεί αγώνες κατς, ιταλικές ταινίες, την μετάδοση της ταινίας του Καρνέ, Τα παιδιά του Παραδείσου, ίσως τους Τρεις Σωματοφύλακες, κ.ά. Οπωσδήποτε τον αγγίζουν τα γεγονότα του Μαίου στο Παρίσι, (βλ. κριτική αναφορά στον Ντε Γκολ), ο θάνατος του Ρόμπερτ Κένεντυ, οι περιοδείες του Πάπα κ.ά.  Η εξαιρετική επιτυχία της μεγάλης αναδρομικής του έκθεσης στο Παρίσι, στο Grand Palais το 1966 που την επισκέφθηκαν πάνω από 1.200.000 επισκέπτες από όλο τον κόσμο φέρνει εκτός από ικανοποίηση στον ζωγράφο και προβληματισμό. Τη θέση αυτή, τον προβληματισμό για τη δημιουργία του παρόντος, τη σχέση με το κοινό, με τη σύγχρονη τέχνη που εξελίσσεται εκφράζει σε πολλά έργα με τη μορφή ενός παρατηρητή, που μασκαρεύεται και αλλάζει όψη, κάτι που διασκέδαζε πάντοτε τον Πικάσο. Έτσι άλλοτε παίρνει την μορφή Σωματοφύλακα σε στιλ Ρέμπραντ, τη μορφή ενός Τρελλού (γελωτοποιού), ενός γέρου Σάτυρου, του Μινώταυρού κ.α.

Στην Σειρά 347 κυρίαρχο θέμα, εμμονή του Πικάσο είναι η γυναίκα, το γυναικείο γυμνό. Οι ερωτικές σκηνές που εμφανίζονται είτε στο θέμα Ο Ζωγράφος και το μοντέλο του, στις Σελεστίνες του και κυρίως στον Ραφαήλ με τη Φορναρίνα, εκφράζουν όλο το πάθος του για ζωή, δημιουργία, την ίδια τη ζωγραφική. Γυναίκες λουόμενες, ή πόρνες σε μπορντέλα ή στο εργαστήρι του ζωγράφου, σε σκηνές αρπαγής, στις Σελεστίνες μοιάζουν να εξορκίζουν τις εμμονές του Πικάσο στο θέμα της γυναίκας. Ο ηδονοβλεψίας μπορεί να είναι ο ίδιος, αλλά και άλλες μορφές, ρεμπραντικοί Σωματοφύλακες, ο Πάπας, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Μανέ, ένας νάνος, ένας πίθηκος, εμμονές-ξορκισμοί θεμάτων που τον απασχόλησαν σε όλη του τη ζωή.

Στο Αρχείο Σπητέρη παρακολουθούμε την ζωή του ώριμου κυρίως Πικάσο σε αποκόμματα του τύπου της εποχής κυρίως στην Γαλλία. Συμπτωματικά μοιάζει να έχουν συγκεντρωθεί για να υπομνηματίσουν και να επεξηγήσουν τον ώριμο Πικάσο.

Οι πρώτες δημοσιεύσεις για τα χαρακτικά της Suite 347, φωτογραφίες, η υποδοχή του έργου στον Γαλλικό τύπο της εποχής, σπουδαία κείμενα των Pierre Daix, Aragon Neruda, Garaudy, Brassai, Cogniat,  κ.ά. μιλούν άμεσα στα έντυπα της εποχής με άφθονο φωτογραφικό υλικό του Πικάσο στη Mougins, η πρώτη παρουσίαση των χαρακτικών από τους τυπογράφους Piero και Aldo Crommelynck, η πρώτη τους έκθεση στην Galerie Louise Leiris στο Παρίσι, η μεγάλη αναδρομική έκθεση Πικάσο του 1966 στο Παρίσι, ανέκδοτο ποιητικό-θεατρικό έργο του Πικάσο για τον Ενταφιασμό του Κόμη Οrgaz, η δωρεά των Meninas στο Μουσείο Πικάσο της Βαρκελώνης, είναι κάποιοι από τους θησαυρούς που μας προσφέρει το Αρχείο Σπητέρη στο Τελλόγλειο Ίδρυμα.

Διαβάστε περισσότερα στον κατάλογο της έκθεσης (διατίθεται στα πωλητήρια του Ιδρύματος).

Δείτε στο Youtube τα δύο video για τον Picasso: το ένα αναλυτικό για τη Suite 347 και το άλλο για τη ζωή του μέσα από τα τεκμήρια του Αρχείου Σπητέρη.

Αρχείο Σπητέρη

Στο Αρχείο Σπητέρη παρακολουθούμε την ζωή του ώριμου κυρίως Πικάσο σε αποκόμματα του τύπου της εποχής κυρίως στην Γαλλία. Συμπτωματικά μοιάζει να έχουν συγκεντρωθεί για να υπομνηματίσουν και να επεξηγήσουν τον ώριμο Πικάσο. Ο Πικάσο γνώρισε την Ζακελίν το 1954. Στο Αρχείο βρίσκεται ένα πλούσιο φωτογραφικό αφιέρωμα του 1965 για το σπίτι στο Mougins, για τα έργα που δούλευε εκεί, συχνά με την Ζακελίν παρούσα, δίνοντάς μας μια ιδέα για τον χώρο όπου εργάστηκε για την Σειρά 347. Σε απόκομα από τις 19.6.1968 διαβάζουμε για την μεγάλη δωρεά του Πικάσο της Σειράς 58 πινάκων που σχετίζονται με το έργο Las Meninas του Velasquez στο Μουσείο Πικάσο της Βαρκελώνης, δωρεά που είχε υποσχεθεί στον παιδικό του φίλο του και πιστό του συνεργάτη Jaime Sabartes. Ο τελευταίος πέθανε τον Φεβρουάριο του 1968, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στον Πικάσο. Στην εφημερίδα βλέπουμε να φωτογραφίζεται με το πορτρέτο του Sabartes που πραγματοποίησε το 1901-2, ενώ στη φωτογραφία διαβάζουμε την αφιέρωση στον φίλο του ιστορικό της τέχνης Pierre Daix.  Στο Αρχείο Σπητέρη υπάρχουν οι δημοσιεύσεις που αφορούν την πρώτη έκθεση της Σειράς 347 στο Παρίσι στην Galerie Louise Leiris με κείμενα του Claude Roger-Marx (Picasso Graveur), την πρώτη παρουσίαση της Σειράς 347 στο Les Arts στις 18 Δεκ. 1968 με κείμενο των Aldo και Piero Crommelynck μαζί με τα πρώτα δημοσιευμένα 17 χαρακτικά της σειράς. Ακολουθεί το κείμενο του Pierre Daix, η πρώτη παρουσιάση της Σειράς 347. Η σημασία και ο ρόλος του Sabartes για την ίδρυση του Μουσείου Πικάσο Βαρκελώνη είναι καθοριστικά και αναφέρονται σε δημοσιεύματα στον τύπο της Γαλλίας του 1970, όταν ανακαινίζεται το Μουσείο και ανοίγει τις αίθουσές του, χωρίς την παρουσία του Πικάσο, ο οποίος από αντίθεση στο καθεστώς του Φράνκο ζει αυτοεξόριστος στην Γαλλία. Πολλά είναι τα δημοσιεύματα που αναφέρονται στον θάνατο του Πικάσο το 1973. Επίσης ένα σημαντικό τμήμα δημοσιευμάτων του Αρχείου Σπητέρη αφορούν την υποδοχή του έργου του Πικάσο από τον ελληνικό τύπο και περιοδικά. Ξεχωρίζουμε ένα ενδιαφέρον κείμενο της Βεατρίκης Σπηλιάδη του 1979 με αφορμή 21 σχέδια (χαρακτικά) του Πικάσο, ανάμεσα στα οποία υπήρχαν και χαρακτικά της Σειράς 347, τα οποία παρουσιάστηκαν στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη τον Δεκ. του 1979, έκθεση που έγινε σε συνεργασία με την Γκαλερί Beyeler της Βασιλείας (Ελβετία). Τον πρόλογο και τα κείμενα της έκθεσης στην Αθήνα έγραψε η Έφη Ανδρεάδη.