Έργα από τις Συλλογές του Τελλογλείου. Σαν σήμερα. 1941. Αρχή Κατοχής.

Ο Γιώργος Σικελιώτης (Σμύρνη 1917 – Αθήνα 1984) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους και χαράκτες της «Γενιάς του ’30». Το 1922, με τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, στην Καισαριανή. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1935 έως το 1940, με καθηγητές τους Κωνσταντίνο Παρθένη και Σπυρίδωνα Βικάτο. Το 1940 πήρε μέρος στο αλβανικό μέτωπο.

Έζησε και εργάστηκε για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη Γαλλία, όπου διατηρούσε ατελιέ (Παρίσι 1977-1983), αποδίδοντας ανθρώπινες μορφές διαφόρων φυλών κι εθνικοτήτων και στην Αγγλία, αποδίδοντας σε πολλά έργα κυρίως το βιομηχανικό τοπίο της κεντρικής Αγγλίας, χωριά και τοπία της Ουαλίας. Με αυτή τη θεματική πραγματοποιήθηκαν δύο ατομικές εκθέσεις με τον τίτλο «Παλιά Αγγλία» (Αθήνα 1974, Θεσσαλονίκη 1975).

Κατά τη διάρκεια της πενηνταετούς (1935-1984) καλλιτεχνικής του δραστηριότητας παρουσίασε το έργο του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην Ελλάδα παρουσίασε το έργο του σε 20 ατομικές εκθέσεις και σε περισσότερες από 185 ομαδικές. Το 1936 συμμετείχε στην 1η Ετήσια Έκθεση Σπουδαστών ΑΣΚΤ, στις αίθουσες του Παρνασσού και το 1938 στην ομαδική έκθεση Νέων Ρεαλιστών στην Αθήνα. Συμμετείχε σε Πανελλήνιες της καλλιτεχνικής ομάδας «Στάθμη». Οργάνωνε εκθέσεις «Καλλιτεχνικής Αποκέντρωσης», όπως ο ίδιος τις αποκαλούσε, με σκοπό τη διάδοση της Τέχνης στους ανθρώπους της περιφέρειας, σε διάφορες επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, σε συνεργασία με τοπικούς Πολιτιστικούς Φορείς ή Δήμους, συντείνοντας στον εμπλουτισμό των Συλλογών τους με τις δωρεές του. Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το 1954 στις αίθουσες της εφημερίδας «Το Βήμα».

Εκτός από τις ατομικές εκθέσεις του εξωτερικού (Υπερωκεάνιο «Ολυμπία» της Greek Line εν πλω 1960, Νέα Υόρκη 1965, Λευκωσία 1974, Βασιλεία της Ελβετίας 1976), από το 1953 έως το 1983 συμμετείχε σε περισσότερες από 40 ομαδικές εκθέσεις, οργανωμένες από Μουσεία και Πινακοθήκες του εξωτερικού, και σε συνεργασία κατά περίπτωση με την αντίστοιχη Ελληνική Πρεσβεία, το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εθνική Πινακοθήκη: Ρώμη (1953), Οτάβα (1953), Μόντρεαλ, Μουσείο Guggenheim Νέας Υόρκης, Ουάσιγκτον, Τορόντο, 2η Μπιενάλε Αλεξάνδρειας (1957), Ελσίνκι, Λίνεν Γερμανίας, Παρίσι, Δουβλίνο, Μόσχα, Βελιγράδι, Σόφια, Βουκουρέστι και πολλές άλλες. Το 1960 η Ελληνική Επιτροπή της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης τον εξέλεξε υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο του Μουσείου Guggenheim της Νέας Υόρκης, για το έργο του «Κορίτσια με Περιστέρια» με την επιτροπή βράβευσης του Μουσείου να του απονέμει Εύφημη Μνεία. Πραγματοποιήθηκαν δύο αναδρομικές εκθέσεις του έργου του στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, «Αναδρομική Έκθεση» του συνολικού του έργου (1975) και «Αναδρομική Έκθεση Σχεδίων Προκατοχικών, Κατοχικών και Μετακατοχικών 1935 – 1950» (1983).

Στο έργο του Γιώργου Σικελιώτη, περιλαμβάνονται επίσης τοιχογραφίες, εικονογραφήσεις κειμένων και εξώφυλλων λογοτεχνικών βιβλίων Ελλήνων λογοτεχνών ( Γ. Σεφέρη, Ν. Μάτσα, Ν. Τσιφόρου, Α. Νενεδάκη, Γ. Σκαρίμπα κ.ά.), λογοτεχνικών περιοδικών, μαθητικών βιβλίων, περιοδικών, ημερολογίων, δίσκων μουσικής, ζωγραφικών καρτών με μικτή τεχνική και θεματική ευρύτητα κ.α.

Έργα του βρίσκονται σε Εθνικά και Ιδιωτικά Μουσεία, Δημοτικές Πινακοθήκες και άλλους Πολιτιστικούς Φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό: Συλλογές Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ. ( και Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρίας «Τέχνη»), Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλέξανδρου Σούτζου, Μουσείου Ν. Χατζηκυριάκου Γκίκα – Μπενάκη, Συλλογής της Βουλής των Ελλήνων, Υπουργείου Παιδείας, Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Μουσείου Βορρέ, Μουσείου Πιερίδη Αθήνας-Κύπρου, Πινακοθήκης Εθνικής Τράπεζας, Συλλογής Alpha Bank, Συλλογής Λέσχης Γραμμάτων και Τεχνών Βορείου Ελλάδας, κ.α. Έργα του ακόμη βρίσκονται σε πολλές Δημοτικές Πινακοθήκες στην Ελλάδα: Θεσσαλονίκης, Λάρισας-Μουσείου Γ. Ι. Κατσίγρα, Έδεσσας, Σερρών, Καβάλας, Βέροιας, Ξάνθης, Φλώρινας, Ζίτσας Ιωαννίνων, Μυτιλήνης, Ρόδου, Μεσολογγίου, Καλαμάτας, Ηρακλείου Κρήτης, Σπάρτης, Κέας, Ελευσίνας, κ.α. Στο εξωτερικό, έργα του βρίσκονται στη Δημοτική Πινακοθήκη του Λίνεν της Γερμανίας, στην World House Gallery της Νέας Υόρκης κ.α. καθώς και σε διάφορες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το διάστημα 1945-1950 άρχισε να διαμορφώνει το προσωπικό του ύφος, με χαρακτηριστικά γνωρίσματα τις επιδράσεις από τη βυζαντινή και λαϊκή τέχνη, την παράδοση του Καραγκιόζη. Ανθρωποκεντρικές κατεξοχήν οι συνθέσεις του και τοπιογραφικές, με αφαιρετική ογκομετρική κυβιστική αδρότητα, χαρακτηρίζονται από τα γαιώδη χρώματα, την έμφαση στο τυπικό, την αποφυγή παραπληρωματικών θεμάτων, τον τοιχογραφικό και μνημειακό χαρακτήρα, τις επιρροές από το θέατρο σκιών και την αττική αγγειογραφία. Δισδιάστατες, σχηματοποιημένες μορφές, σύμβολα μιας κοινωνικής ομάδας που απαρτίζεται από ανθρώπους του λαού αλλά και δυνάμεις με αρχετυπικό χαρακτήρα, κλείνονται σε σκιώδη γωνιώδη περιγράμματα, ενώ οι εγγεγραμμένες εξπρεσιονιστικές εντάσεις θυμίζουν χαρακτικά των καλλιτεχνών της «Γέφυρας».

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα περιλαμβάνει στις Συλλογές του 130 έργα, ζωγραφικά και χαρακτικά του Γιώργου Σικελιώτη.

• Χρήστου, Χ., Η Ελληνική Ζωγραφική στον Εικοστό Αιώνα, Τόμος Α’: 1882-1922, εκδ. Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων, Αθήνα, 2000.
• Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών – Ζωγράφοι – Γλύπτες – Χαράκτες, 16ος-20ος Αιώνα, Ματθιόπουλος Ε.Δ. (επιμ), Τόμος Δ’, εκδ. “ΜΕΛΙΣΣΑ”, Αθήνα, 2000.

Αναστασία Πάκα
Τμήμα Συλλογών Έργων Τέχνης
Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ.