Ο ώριμος Πικάσο στον τύπο της εποχής. Ανατρέχοντας στο αρχείο Τώνη Π. Σπητέρη

Στο Αρχείο Σπητέρη του Τελλογλείου Ιδρύματος είναι συγκεντρωμένα τα πιο σημαντικά δημοσιεύματα σε αποκόμματα του τύπου της εποχής, κυρίως στη Γαλλία, γύρω από τη ζωή και το έργο του Πικάσο. Υλικό πλούσιο σε φωτογραφίες σπουδαίων ανθρώπων, που διασταυρώθηκαν στην πορεία του μεγάλου δημιουργού μοιάζει να έχουν συγκεντρωθεί για να υπομνηματίσουν  και να επεξηγήσουν τον ώριμο Πικάσο.

Στην έκθεση και τον κατάλογο που τη συνοδεύει επιλέξαμε να σταθούμε ενδεικτικά σε κάποια σημαντικά δημοσιεύματα και φωτογραφίες που σχετίζονται κυρίως με το κείμενο της Σουίτ 347.

Το 1956 ο H. G. Clouzot γύρισε την ταινία Le Mystère Picasso, παρακολουθώντας τον ζωγράφο στη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας¹. Ο Πικάσο γνώρισε τη σύζυγό του, Ζακλίν, το 1954. Στο Αρχείο βρίσκεται ένα πλούσιο φωτογραφικό αφιέρωμα του 1965 για το σπίτι στο Mougins, για τα έργα που δούλευε εκεί, συχνά με την Ζακλίν παρούσα, δίνοντάς μας μια ιδέα για τον χώρο όπου εργάστηκε για την Σειρά 347. Στο ίδιο σπίτι μας ξεναγεί η Hélène Parmelin, η οποία θα δημοσιεύσει ένα μεγάλο δίτομο έργο για τον Πικάσο και το έργο του στη Mougins². Επίσης, δημοσιεύματα για τη μεγάλη έκθεση-σταθμό στο έργο του- στο Παρίσι το 1966. «Τι νέα κ. Πικάσο; Η μεγάλη έννοια του ζωγράφου είναι να αποφεύγει τις τιμές» τίτλος στην Le Figaro που σχετίζεται με το άγχος που έχει ο Πικάσο απέναντι στο μέλλον, στην ικανότητα να εξακολουθεί να δημιουργεί, με αποτέλεσμα τους ξέφρενους ρυθμούς παραγωγής των χρόνων που ακολουθούν³.

Στο Αρχείο Σπητέρη υπάρχουν οι δημοσιεύσεις που αφορούν την πρώτη έκθεση της Σειράς 347 στο Παρίσι στην Galerie Louise Leiris με κείμενα του Claude Roger-Marx (Picasso Graveur)⁴, την πρώτη παρουσίαση της Σειράς 347 στο Les Arts στις 18 Δεκ. 1968 με κείμενο των Aldo και Piero Crommelynck μαζί με τα πρώτα δημοσιευμένα 17 χαρακτικά της σειράς⁵.

Σε απόκομμα από τις 19.6.1968 διαβάζουμε για την μεγάλη δωρεά του Πικάσο της Σειράς 58 πινάκων που σχετίζονται με το έργο Las Meninas του Velasquez στο Μουσείο Πικάσο της Βαρκελώνης, δωρεά που είχε υποσχεθεί στον παιδικό του φίλο του και πιστό του συνεργάτη Jaime Sabartés⁶. Ο τελευταίος πέθανε τον Φεβρουάριο του 1968, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στον Πικάσο. Η σημασία και ο ρόλος του Sabartés για την ίδρυση του Μουσείου Πικάσο στη Βαρκελώνη είναι καθοριστικά και αναφέρονται σε δημοσιεύματα στον τύπο της Γαλλίας του 1970, όταν ανακαινίζεται το Μουσείο και ανοίγει τις αίθουσές του, χωρίς την παρουσία του Πικάσο, ο οποίος από αντίθεση στο καθεστώς του Φράνκο ζει αυτοεξόριστος στην Γαλλία.

Πολλά είναι τα δημοσιεύματα που αναφέρονται στον θάνατο του Πικάσο στις 8 Απριλίου 1973. Ένα σημαντικό τμήμα δημοσιευμάτων του Αρχείου Σπητέρη αφορούν την υποδοχή του έργου του Πικάσο από τον ελληνικό τύπο και περιοδικά. Ξεχωρίζουμε ένα ενδιαφέρον κείμενο της Βεατρίκης Σπηλιάδη του 1979 με αφορμή 21 σχέδια (χαρακτικά) του Πικάσο, ανάμεσα στα οποία υπήρχαν και χαρακτικά της Σειράς 347, τα οποία παρουσιάστηκαν στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη τον Δεκ. του 1979, έκθεση που έγινε σε συνεργασία με την Γκαλερί Beyeler της Βασιλείας (Ελβετία)⁷. Τον πρόλογο και τα κείμενα της έκθεσης στην Αθήνα έγραψε η Έφη Ανδρεάδη. Επίσης, την αναφορά στα σχέδια της Σουίτ 347 σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης το 1982⁸, και δημοσίευμα στον Ριζοσπάστη του 1983 χρονιά που έγινε έκθεση Πικάσο στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, την οποία επισκέφτηκε μεγάλος αριθμός επισκεπτών⁹.

Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά
Από τον κατάλογο της έκθεσης «Picasso. Suite 347»
Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 43.

1. Σχετικές αναφορές στα: «Picasso: H. G. Clouzot réalise le film de la création artistique », Paris-Match, 1956, «Clouzot dévoile comment naît un Picasso», ρεπορτάζ του Jean Paul Olivier & Edward Quinn, Paris-Match, 1956, σελ. 60, H. G. Clouzot, « Le Mystère Picasso », Beaux Arts, Le Nouvel Observateur, 1956, σελ. 60.
2. Georges Boudaille, « Chez Picasso. Hélène Parmelin vous invite au mas Notre Dame de Vie », Les Lettres Françaises, 02/04-08/04/1964.
3. Συνέντευξη του Pablo Picasso στον Brassaï, Le Figaro, 20/10/1966
4. Claude Roger-Marx, «Picasso graveur», Le Figaro Littéraire, 30/12/1968- 05/01/1969
5. Aldo & Pierro Crommelynck, «347 gravures de Picasso», Les Lettres Françaises, 18/12/1968
6. «Picasso. Les Ménines et la vie », κείμενο του Jaime Sabartés, Les Lettres Françaises, 04-10/12/1958.
7. Βεατρική Σπηλιάδη, «Ερωτικά σχέδια του Πικάσο από το 1922  έως το 1970», Η Καθημερινή, 12/12/1979
8. Ενρίκα Μπαβέζι, «Ερωτικά σχέδια του Πικάσο», Θεσσαλονίκη, 01/12/1982
9. Αριστούλα Ελληνούδη, «Ο κόσμος του Πικάσο», Ο Ριζοσπάστης, 17/04/1983, σελ. 16-17