28.05.1871: 149 χρόνια από τη συντριβή της Παρισινής Κομμούνας

Το πανόραμα της «Πολιορκίας του Παρισιού»,  από τη συλλογή του Τελλογλείου ως προάγγελος των γεγονότων που οδήγησαν στην Παρισινή Κομμούνα

Στη συλλογή του Τελλογλείου βρίσκονται δέκα τμήματα ενός από τα ελάχιστα σωζόμενα πανοράματα του 19ου αιώνα. Το υπερμεγέθες έργο-πρώιμη μορφή του κινηματογράφου, δημιουργήθηκε από τον Ανρί Φελίξ Φιλιποτό σε συνεργασία με τον γιό του Πόλ και τριάντα από τους σημαντικότερους ζωγράφους της εποχής. Απεικονίζει μια από τις σημαντικότερες μάχες του Γαλλοπρωσικού πολέμου (1870-1871), την «Πολιορκία του Παρισιού», δηλαδή την υπεράσπιση της πρωτεύουσας από τους πολιορκημένους Γάλλους μαχητές, που δέχονταν τους σφοδρούς βομβαρδισμούς του Πρωσικού πυροβολικού. Η συντριπτική ήττα της Γαλλίας στον πόλεμο με την Πρωσία καλλιέργησε το πολιτικό κενό, που ευνόησε την ανάπτυξη της Παρισινής Κομμούνας.

Το πανόραμα του Φιλιπότο αποτυπώνει μια στιγμή ηρωισμού κι εθνικής ανάτασης για την ταπεινωμένη Γαλλία. Φιλοξενήθηκε σε ροτόντα, η οποία βρισκόταν στα Ηλύσια Πεδία (1872-1890) κι ήταν τέτοια η απήχησή του, που οι δημιουργοί του κατασκεύασαν δύο αντίγραφα, εκ των οποίων ένα περιόδευσε στην Ευρώπη και το άλλο στην Αμερική. Το ευρωπαϊκό πιθανότατα κατέληξε στην Ελλάδα τις προπαραμονές των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 κι εκτέθηκε στη ροτόντα που βρίσκεται μπροστά στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Την οικονομική εκμετάλλευσή του έργου είχε ο αυλικός, μέλος της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών του 1906, Νικόλαος Θων. Το κτίριο του πανοράματος κατεδαφίστηκε το 1914 και τα ίχνη του έργου χάθηκαν για περισσότερα από πενήντα χρόνια. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, τμήματά του αγοράστηκαν από το ζεύγος Τέλλογλου στην Αθήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες του πωλητή, η τεραστίων διαστάσεων ελαιογραφία που είχε στο μεταξύ τεμαχιστεί και χρησιμοποιηθεί για τη μόνωση της στέγης στο τσαγκαράδικο του στρατού, είχε καταστραφεί ολοσχερώς με εξαίρεση  εκείνα τα τμήματα που αγοράστηκαν και συντηρήθηκαν από τους Τέλλογλου. Το μεγαλύτερο σωζόμενο τμήμα (2,70×3,36 μ.) μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του ’80 για να φιλοξενηθεί πρώτα στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ. κι έπειτα στο Τελλόγλειο. Ένα μικρότερο, που παρέμενε στην οικία Τέλλογλου στην οδό Αριστοτέλους, εκλάπη με κινηματογραφικό τρόπο το 1994, για να βρεθεί λίγα χρόνια αργότερα -με τη μεσολάβηση της Interpol και της Ελληνικής Αστυνομίας- θαμμένο στην Πανεπιστημιούπολη Αθηνών κοντά στη Λεωφόρο Κατεχάκη. Διαβάστε περισσότερα για τη συναρπαστική ιστορία του έργου στον δίγλωσσο κατάλογο της έκθεσης του Τελλογλείου «Ο Philippoteaux δημιουργεί το ΠΑΝΟΡΑΜΑ της πολιορκίας του Παρισιού // crée le PANORAMA du siege de Paris» 2016.